Wypadki komunikacyjne
Wypadki komunikacyjne to zdarzenia w ruchu drogowym, w których uczestniczą pojazdy, kończące się ofiarami. Często w wypadkach uczestniczą także piesi, rowerzyści i inni użytkownicy drogi.
Wypadki komunikacyjne na naszych drogach stały się codziennością. Często bez naszej winy zostaliśmy w nich poszkodowani. Zaczynamy odczuwać dolegliwości bólowe, których nie mieliśmy do dnia wypadku. Należy pamiętać, że dolegliwości bólowe mogą pojawić się nawet po upływie jakiegoś czasu od zdarzenia.
Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się również szkodę powstałą: przy wsiadaniu do pojazdu mechanicznego i wysiadaniu z niego, bezpośrednio przy załadowaniu i rozładowaniu pojazdu mechanicznego, podczas zatrzymania, postoju lub garażowania (art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.03.124.1152 ze zm.)).
Okres przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia – 3 lata od daty zaistnienia zdarzenia. Jeśli sprawca zdarzenia skazany został prawomocnym wyrokiem sądowym za przestępstwo, okres przedawnienia 20 lat.
Każda czynność prawna powoduje przerwanie okresu przedawnienia. Poszkodowanemu przysługuje dochodzenie wszelkich roszczeń związanych z wypadkiem, takich jak:
- zadośćuczynienie za doznany ból, cierpienia,
- zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji,
- zwrot utraconych dochodów (zarobków),
- zwrot kosztów dojazdów,
- zwrot kosztów naprawy samochodu,
- zwrot kosztów zakupu specjalistycznego sprzętu (np. wózek inwalidzki, protezy),
- renta z tytułu niezdolności do pracy,
- renta z tytułu zwiększonych potrzeb,
- zwrot kosztów opieki osoby trzeciej,
- odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci osoby bliskiej,
- pełne odszkodowanie za utracone mienie,
- dopłatę do odszkodowań już uzyskanych.
Śmierć osoby bliskiej na skutek wypadku
Podmiotowy i przedmiotowy zakres naprawienia szkody, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego określa art. 446 k.c. Zobowiązany do naprawienia szkody jest podmiot, który według reguł określonych dla danego zdarzenia szkodzącego ponosi odpowiedzialność deliktową za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, a w konsekwencji, śmierć bezpośrednio poszkodowanego. Natomiast do kręgu podmiotów uprawnionych do żądania kompensaty należą osoby pośrednio poszkodowane:
1) osoby, które poniosły koszty leczenia i pogrzebu zmarłego;
2) osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny;
3) osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania;
4) najbliżsi członkowie rodziny zmarłego.
Przesłanki i zakres ich roszczeń są zróżnicowane. Zakresem odszkodowania na podstawie art. 446 § 4 k.c. objęty jest uszczerbek niemajątkowy doznany przez najbliższych członków rodziny zmarłego, w następstwie jego śmierci, wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
Zadośćuczynienie za krzywdę jest dodatkowym roszczeniem, którego mogą oni żądać obok odszkodowania, określonego w art. 446 § 3 k.c. Krąg uprawnionych do domagania się kompensaty krzywdy odpowiada podmiotom, które mają prawo żądać naprawienia szkody majątkowej na podstawie art. 446 § 3 k.c. Kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Fakultatywny charakter zadośćuczynienia za krzywdę. W polskim systemie prawa cywilnego zasadą jest, że odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym /w tym szkody niemajątkowej/ przysługuje wyłącznie osobie przeciw której taki czyn został skierowany (…).
Błędy medyczne
Każdy kto wykonuje jakikolwiek zawód wie, że w jego pracy może dojść do błędu w wyniku zaniedbania, rażącego niedbalstwa czy po prostu ze zwykłej nieostrożności. Każdy z nas zdaje sobie z tego sprawę. Nieliczni potrafią się do tego przyznać. Co innego lekarz lub placówka zdrowotna. Tutaj konsekwencje błędu mogą być bardzo dotkliwe. Dotyczą przecież najcenniejszego dobra, jakie posiada każdy z nas – zdrowia.
Lekarz ma obowiązek zawsze postępować z należytą starannością, zgodnie z zasadami wiedzy lekarskiej, jednak co do zasady nie odpowiada za wystąpienie określonego efektu (np. wyleczenie chorego), lecz tylko za przedsięwzięcie wszelkich możliwych czynności, które są w danej sytuacji możliwe. Niewłaściwość zachowania lekarza może zatem wynikać również z zaniechania, np. pominięcia koniecznych do postawienia właściwej diagnozy badań, zaniechania przeprowadzenia właściwego wywiadu z pacjentem, brak zweryfikowania wyników badań.
Aby uzyskać odszkodowanie muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki:
- wina,
- adekwatny związek przyczynowo-skutkowy,
- szkoda.
Za błąd w sztuce lekarskiej uważa się naruszenie reguł postępowania zawodowego, które w konkretnym przypadku, na podstawie doświadczeń nauki i praktyki, nakazują konkretne zachowanie lekarza.
Nieprawidłowości w zakresie pełnego poinformowania pacjenta o ryzyku związanym z zabiegiem skutkują wadliwością w zakresie udzielenia przez pacjenta świadomej zgody na zabieg. Powyższa sytuacja jest przykładem naruszenia dóbr osobistych i praw pacjenta, które uzasadniają dochodzenie odszkodowania.
Zdarzenie medyczne jako następstwo niezgodnego z aktualną wiedzą medyczną zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego, którego skutkiem było zakażenie pacjenta.
Podstawę odpowiedzialności cywilnej stanowi art. 415 Kodeksu cywilnego: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia”.
Roszczenia wynikające z tytułu błędów medycznych:
1. roszczenie o odszkodowanie za wszelkie koszty spowodowane rozstrojem zdrowia, uszkodzeniem ciała (wywołane nienależytym wykonaniem zabiegu leczenia), o ile pozostaję one w normalnym (adekwatnym) związku przyczynowym z nienależytym leczeniem, tj.
a. koszty leczenia
b. koszty opieki
2. roszczenie o rentę
3. roszczenie o zadośćuczynienie za krzywdę spowodowaną rozstrojem zdrowia Ponadto, przysługuje także roszczenie o zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta. Roszczenie z tytułu nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług medycznych: Za niewykonanie lub nienależyte wykonanie tej umowy ponosi się odpowiedzialność (jak za niewykonanie każdej umowy). Dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Roszczenie wywołane zakażeniem szpitalnym:
Każde zakażenie związane z pobytem w szpitalu albo pracą tam wykonywaną, pod warunkiem, że zakażenia nie było w okresie wylęgania w momencie przyjęcia do szpitala. Jest to zdarzenie niepożądane, które powstaje w czasie lub w efekcie leczenia, ale nie jest związane z naturalnym przebiegiem choroby. Najczęstszymi postaciami klinicznymi zakażeń szpitalnych są: zakażenia miejsca operowanego, zakażenia układu moczowego, szpitalne zapalenia płuc i pierwotne zapalenia płuc.
Wypadek w gospodarstwie rolnym
Przez wypadek przy pracy rolniczej rozumie się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:
1) na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym lub
2) w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego albo w drodze powrotnej, lub
3) podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub
4) w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, albo w drodze powrotnej.
Ubezpieczenie z tytułu wypadku przy pracy na terenie gospodarstwa rolnego przysługuje rolnikom i pracującym z nimi domownikom. Dotyczy to również małżonka rolnika, chyba że nie pracuje on w gospodarstwie rolnika lub w związanym z tym gospodarstwem gospodarstwie domowym. W świetle obowiązujących przepisów prawa na rolniku spoczywa obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC. Powyższa kwestia została uregulowana w rozdziale 3 „Ubezpieczenie OC rolników” ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.03.124.1152 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 44 w/w ustawy rolnik zobowiązany jest do zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego.
Warunki, jakie muszą być spełnione przy występowaniu z roszczeniem:
- wypadek nie zdarzył się z winy poszkodowanego,
- odpowiedzialnym za szkodę jest właściciel gospodarstwa rolnego lub inna osoba w gospodarstwie odpowiedzialna za przestrzeganie podstawowych założeń BHP.
Kto może ubiegać się o odszkodowanie w rolnictwie z ubezpieczenia OC rolników?
Przede wszystkim osobą, która może żądać odszkodowania z ubezpieczenia OC rolników jest osoba, która na skutek zdarzenia doznała szkody, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, o ile powstała ona w związku z posiadaniem przez rolnika gospodarstwa rolnego (wypadek w rolnictwie). Natomiast w sytuacji, gdy na skutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego roszczenie odszkodowawcze przysługuje osobom poszkodowanym pośrednio, o których mowa w art. 446 k.c. Pamiętać należy, iż przesłanką powstania roszczenia o odszkodowanie jest śmierć poszkodowanego na skutek doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przy czym nie ma znaczenia czy śmierć poszkodowanego nastąpiła niezwłocznie czy też po upływie dłuższego czasu. W przypadku śmierci osoby poszkodowanej w wypadku w rolnictwie związanej z posiadaniem gospodarstwa rolnego, przepisy prawa przewidują następujące roszczenia:
1. o zwrot kosztów leczenia i pogrzebu – roszczenie to przysługuje osobie, która poniosła wydatki związane z leczeniem i pogrzebem osoby bezpośrednio poszkodowanej w wypadku)
2. o rentę – roszczenie to przysługuje osobie, względem której zmarły miał obowiązek alimentacyjny oraz osoby bliskie, jeżeli zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli przemawiają za tym zasady współżycia społecznego,
3. o odszkodowanie – roszczenie to przysługuje najbliższym członkom rodziny zmarłego, jeżeli wskutek śmierci zmarłego nastąpiło pogorszenie ich sytuacji życiowej,
4. o zadośćuczynienie za doznaną na krzywdę – roszczenie to również przysługuje najbliższym członkom rodziny zmarłego
Podkreślić należy, iż pokrewieństwo nie stanowi wyłącznego kryterium zaliczenia do najbliższych członków rodziny w rozumieniu w rozumieniu art. 446 § 3 k.c. (por. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 roku, sygn. akt IV CK 648/04, OSNC 2006/3/54).
Upadek na chodniku
Jeśli upadniemy lub poślizgniemy się na nieodśnieżonym, oblodzonym, nierównym chodniku lub takim, w którym są ubytki, powinniśmy postarać się o zrobienie zdjęcia tego miejsca. Wskazane byłoby zapytanie przechodniów, czy mogliby zostawić do siebie kontakt, aby można było ich relację ze zdarzenia wykorzystać jako potwierdzenie zaniedbań w utrzymaniu chodnika w należytym stanie. Alternatywnie, jeśli oczywiście jest taka możliwość, można wziąć od nich pisemne oświadczenie. Ponadto wezwany do wypadku lekarz pogotowia zamieszcza w dokumentacji medycznej opis zdarzenia, co także stanowi dodatkowy dowód w sprawie. Istotne jest także wezwanie Policji lub straży miejskiej. Funkcjonariusz Policji oraz strażnik miejski mają obowiązek sporządzić w takiej sytuacji notatkę ze zdarzenia, która stanowić będzie dowód na poparcie naszych roszczeń.
Kolejne pytanie, na jakie należy odpowiedzieć, to kto zapłaci nam odszkodowanie. Generalnie obowiązuje zasada, że podmiotem odpowiedzialnym jest właściciel lub zarządca nieruchomości. Do obowiązków właścicieli nieruchomości należy: „uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych”. W tym ostatnim wypadku odpowiedzialność ponosi gmina.
Musimy zatem ustalić, kto odpowiada za stan miejsca, w którym doznaliśmy obrażeń ciała. Najczęściej jest to gmina, spółdzielnia, wspólnota mieszkaniowa, użytkownik wieczysty, właściciel sklepu, organ administracji publicznej obsługiwany przez urząd, w którym miał miejsce wypadek.
Jeżeli do wypadku doszło na chodniku, trzeba ustalić do kogo on należy. Wypłata odszkodowania zależy od tego, kto jest zarządcą danego chodnika lub kto ponosi odpowiedzialności za jego należyte utrzymanie.
Poszkodowany musi udokumentować, w jakich okolicznościach doszło do zdarzenia i jakiej krzywdy doznał w jego wyniku. Przydatne są zeznania świadków, jeżeli jacyś byli, zdjęcia z miejsca, gdzie doszło do wypadku, karta leczenia i zaświadczenie lekarskie o jego kontynuacji. Można też wezwać na miejsce wypadku policję, która spisze notatkę ze zdarzenia. Będzie to dodatkowy dowód w sprawie.
Uprzątnięcie śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, obciąża jej właściciela. Chodnikiem takim jest wydzielona część drogi publicznej, służąca do ruchu pieszego położona bezpośrednio przy granicy nieruchomości, przy czym należy podkreślić fakt, iż właściciel nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych – wówczas obowiązek ten spoczywa na gminie.
Należy również wspomnieć o tym, że skoro chodnikiem jest część drogi przeznaczona do ruchu pieszych (zostało to zdefiniowane w Prawie o ruchu drogowym), teren nie przeznaczony do tego celu nie jest objęty obowiązkiem o którym mowa powyżej, choćby był on wykorzystywany w celu przechodzenia. Jeśli więc upadek miał miejsce na chodniku położonym bezpośrednio przy nieruchomości, odpowiedzialność ponosi jej właściciel. Z tego też względu, każdy właściciel nieruchomości musi posiadać ubezpieczenie odpowiedzialności.
Wypadki w pracy
Wypadek w pracy jest nagłym zdarzeniem losowym wywołanym przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć człowieka, jeżeli nastąpiło ono w związku z wykonywaną pracą, tj, wykonywania zwykłych czynności, poleceń pracodawcy, także czynności wykonywanych na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia oraz w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między jego siedzibą a miejscem, w którym wypełniane są obowiązki wynikające ze stosunku pracy.
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie za wypadek przy pracy przysługuje nie tylko w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających ze stosunku pracy, ale też przy świadczeniu pracy na podstawie Umowy Agencyjnej czy Umowy Zlecenia.
Roszczenia wobec Skarbu Państwa oraz organów administracji
Dochodzimy roszczeń odszkodowawczych od Skarbu Państwa oraz organów administracji z tytułu:
1) wadliwych decyzji administracyjnych i ich skutków finansowych,
2) wadliwych decyzji w sprawach wywłaszczenia nieruchomości i ich skutków finansowych,
3) niezgodnych z prawem orzeczeń organów administracji.
Dochodzenie roszczeń obejmuje w szczególności:
1) wzruszanie wadliwych, niezgodnych z prawem decyzji lub orzeczeń organów Państwa oraz organów administracji,
2) dochodzenie i egzekwowanie roszczeń o charakterze odszkodowawczym wobec organów Państwa oraz organów administracji.